Türkiye’nin dört bir yanındaki tarihi mekanları, kültür ve tabiat varlıkları korumak için; Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı ve Anıtlar Yüksek kurulu adıyla da bilinen ve korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının (sit alanları) korunması, restorasyonunu sağlamak, çıkacak sorunlarda Kültür ve Turizm Bakanlığına yardımcı olmak için Kültür Varlıkları Koruma Yüksek Kurulu ve bir de Anıtlar Yüksek Kurulu adıyla iki kurum var. Bu kurumların bir de taşra da bölge kurulu müdürlükleri bulunuyor.

Tarihi binalara, bu kurumların izni olmadan, oluru alınmadan ne bir çivi çakılır ne de binalar yıkılabilir.

Tarihi binalara, bu kurumların izni olmadan, oluru alınmadan ne bir çivi çakılır ne de binalar yıkılabilir.

Trabzon’da ki tarihi taş binaların –ki, çoğu 1800 lü yılların ikinci yarısında ve 1900 lü yılların başında yapılmış- büyük bir kısmı Cumhuriyet ile birlikte yıkılmaya başlandı. Kent merkezinde koruma altına alınan bina sayısı yıkılanların yüzde biri desek yeridir.

Yukarıda belirttiğimiz tarihler arasında Trabzon’da ‘kara taş’ duvarla yapılan binaların beş on istisna dışında hemen hemen tamamının ‘taş’ malzemesi kale surlarının taşıdır.

Surlar yıktılar, taşları ev, konak yapımında kullandılar. Çünkü, 15-20 metre yükseklikte ve birkaç metre enindeki kale surlarının taşları konak ve ev yapımında kullanılmamış olsaydı, surların çevresinde olurdu!

xxx

Kale surlarının taşları ile ilk önce Ortahisar ve sur çevresindeki taş binalar yapıldı. Milli Görüşün ebedi lideri Necmettin Erbakan’ın ilkokul yıllarında 1936-40 tarihleri arasında yaşadığı taş bina da, bu yapılardan biri olmalı…

Bina tahminimiz o ki, bir asırlık yapı. Belki de daha eski!

Necmettin Erbakan bu binada iki- üç yıl yaşadı diye, bu binayı eski belediye başkanlarından Asım Aykan döneminde, Aykan’ın öncülüğünde Refah Partililer satın almıştı. Binanın tapusu da 3-4 partili üzerine yapılmıştı.

Binanın kuzeyinde eskiden geniş bir bahçe vardı. Yarım asır önce bahçede Hisar sineması vardı. O bahçe binadan ayrı tapu muydu, bilemiyoruz. Önce bahçeye bir beton yapı yerleştirildi.

Erbakan’ın yaşadığı binanın güneyindeki yapıların bir çoğu tanjant yolu nedeniyle istimlak edildi. Binanın güneyden önü açıldı.

3 katlı taş papının geniş odaları ve salonları vardı. Yapı, Baltazade ailesinindi. Milli görüşçüler yapıyı herhalde bu ailenin mirasçılarından aldılar.

Binada yaklaşık 20 yıldır, ciddi bir onarım vs. yapılmadı. Kalın taş duvarlı bina, içten içe çürümeye başladı. Ancak dış cephe kale duvarları gibi sapa sağlamdı.

Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma mı diyelim, korumama mı diyelim, bilemiyoruz. İşte bu kurul Ortahisar üz beş adet kalmış bu tarihi binaların en görkemlilerinden birinin yıkılmasına ve yerine aynısının yapılmasına karar vermiş.

Tarihi bir bina tamamen yıkılıp, yerine aynısının yapılması çok zor!

Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu, normalde binanın dış cephesini ve içte taştan yapılmış bölmelerin yıkılmaması yönünde karar alması gerekirdi.

Ne hikmetse, böyle bir karar almadılar ve binanın yıkılmasına karar verdiler. Kurul, neden, niçin böyle bir karar aldı? İş makinelerinin bile yıkmakta zorluk çektiği tarihi bina, görünen o ki siyaseten yıktırılmıştır. yazık, günah!

Hasan Kurt