Birçok insanın etkisine inanmakta güçlük çektiği imgeleme; deneyimler sonucunda hafızada depolanan bir kısım bilgilerin tekrar hatırlanması ve bu bilgilerin zihinde anlamlı bir görüntüye dönüştürülmesidir. İmgeleme aslında bir tür taklittir, benzeştirmedir. Gerçek hayatta yaşanmış duyusal bir deneyime benzer (görmek, hissetmek veya duymak gibi) fakat deneyimin tamamının zihinde yaşandığı halidir. İmgelemeyi kullanmanın spor yaşantısı, sakatlık sonrası rehabilitasyon ve iş yaşantısı gibi önemli konularda performansı arttırdığı anekdot raporları, örnek olay çalışmaları ve bilimsel deneylerce desteklenmektedir. Peki nasıl oluyor da imgeleme bunu başarabiliyor ?
İmgelemeyle ilgili kuramlar, temelde imgelemenin kişiyi hem fiziksel hem de psikolojik olarak programlamasına yardımcı olduğunu savunmaktadır. İmgelemeyi, hızlı ve kesin karar vermeye, güven artışına ve konsantrasyonun gelişmesine yol açan; bir becerinin nasıl gerçekleştirileceğini gösteren zihinsel bir plan olarak ele alabiliriz. Buna ek olarak kaslardaki nöromüsküler hareketin artması, kişilerin hareketlerini daha düzgün ve otomatik yapmalarına yardımcı olur. Bu sayede geliştirilmek istenen bir performans için etkili bir şekilde ve uygun sayıda tekrarla yapılmış imgeleme oldukça faydalı olabilir. Peki etkili bir imgeleme için neler gereklidir ?
Etkili bir imgelemenin iki altın kuralı imgelemenin gerçekliği ve kontrol edilebilirliğidir. İmgeleme esnasında zihinde oluşturulmaya çalışılan görüntü, duyulmaya çalışılan ses, alınmaya çalışılan koku yani özetle hissedilmeye çalışılan atmosfer ne kadar gerçeğe yakın ve kişinin kontrolü altında olursa imgeleme o kadar etkili olacaktır. Bu şartlara daha fazla ayak uydurabilmek adına imgeleme yapacağı zaman gerçek performansını sergilerken giyeceği kıyafetleri giyen, performansı gerçekleştireceği zaman ve mekanla aynı zamanı ve mekanı kullanan sporcular olduğu bilinmektedir. Bunlara ek olarak imgelemenin çok yerde uygulanması, gevşemişken kullanılması, gerçekçi beklentiler ve yeterli motivasyon ile uygulanması, belirli durumlara uygulanması, olumlu sonuçlara odaklanılması, video ve ses kayıtlarından yardım alınması, imgeleme süresinin gerçek süreyle örtüşmesi, süreç ve sonuç imgelemelerine yer verilmesi, kişinin imgeleme yeteneği, beceri düzeyi ve kişiliği, uygulanmak istenen becerinin doğası gibi faktörler de imgelemenin etkililiğinde önemli rol oynarlar.
Siz de önemli bir iş görüşmesi veya performansı, bir spor becerisi veya sakatlık sonrası eski becerilerinizi geri kazanmaya çalışırken imgelemeyi kullanmayı deneyerek performansınızdaki değişimi gözlemleyebilirsiniz. Tabiki öncelikle burada özetle aktarmaya çalıştığım imgelemenin nasıl uygulanabileceğiyle ilgili daha detaylı bilgi edinmek faydalı olacaktır.