Dünyayı bilmem ama Türkiye’de şehirde köyde bu kış zor geçecek. Doğan gaz ve kömür fiyatları her geçen gün artıyor. Buna bağlı olarak elektrik maliyeti ve tüketiciye yansıyan fiyatlar uçuyor.
Avrupa’da ısınma ve ABD’de soğutma maliyetleri artmış, Brezilya, Hindistan, Çin’deki kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerinin kapasiteleri düşmüş. Dünya’da bu gelişmeler yaşanırken ülkemizde de durum çok farklı değil.
Türkiye’de eskiden ısınma için kömür ve odun kullanılırdı. Sonraları doğalgaz ve elektrikle ısınma yaygınlaşmaya başladı. Köylerde eskiden yalnız odun kullanılırken bugün, kömür, pet ve elektrikle ısınır olduk. Kömürün fiyatı ikiye hatta üçe katlandı. Tonu 300 dolara yaklaştı. Geçen yıl TL olarak tonu Bin 200 olan kömür bu yıl 3 bin oldu. Pet olarak adlandırılan yakıt ile elektrik fiyatları da kömür kadar olmasa bile neredeyse ikiye katlandı. Odunun tonu da bin lirayı aştı.
İnsanlar için yeme içmeden sonra en önemli ihtiyacı barınma ve ısınmadır. İnsan yaşamını devam ettirmesi için suya, yemeye ve de soğuğa hatta sıcağa karşı korunmaya ihtiyacı vardır. Soğuğa karşı korunmak için evin barkın ve o evi ısıtacak odunun, kömürünü, doğalgazın, elektriğin olacak.
Geçenlerde, bir gazetede ‘hepimizi titretecek bir kış kapıda’ başlıklı bir haber dikkatimi çekti. Haberde, küresel fiyat artışlarında, deniz nakliyatındaki sıkıntılar nedeniyle meydana gelen tüketim ve ara mal darboğazları, merkez bankalarının para basması nedeniyle yükselen konut ve kira bedelleri, tarihin en yüksek seviyelerine ulaşan enerji fiyatları irdeleniyor. Dünyada elektriğin yüzde kırkının kömürden üretildiği, bunu doğalgazın takip ettiği belirtiliyor. Kömürün tonunun yakın bir tarihte 50 dolardan 250 dolara yükseldiği kaydediliyor.
Haberin sön bölümü ise şöyle; ‘Türkiye’de ise EPDK verilerine göre elektriğin yüzde 37.2’si doğal gaz santrallerinden, yüzde 16.2’sinin ise ithal kömürden üretiliyor. Türkiye’de evlerde kullanılan doğalgazın Bin metreküpü KDV ve vergiler hariç 2 bin lira civarında. Bu durum karşımıza şöyle bir tablo çıkarıyor, Avrupa spot piyasasının tepe noktasında bin metreküp başına iki bin dolara yakın olan fiyat, Türkiye’de hanelere yaklaşık 220 dolara satılıyor. Rusya Lideri Putin’in Avrupa’ya gaz sevkiyatının arttırılacağını açıklamasıyla spot fiyatlar yüzde 20’er seviyesinde geriledi. Bunun üzerine Türkiye’nin Rusya, İran, Azerbaycan’la yaptığı uzun vadeli anlaşmalardaki fiyatların spot fiyatlarının altında olduğu dikkate alınsa da yerel tüketici fiyatlarının üzerinde büyük bir zam baskısı olduğunu söylemek yanlış olmaz. Son piyasa gelişmelerinin bize anlattığı gerçek şöyle: Ya devlet doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki artışı sineye çekip halka yansıtmayacak, ya da bütün dünya tüketicileri gibi Putin’in insafa gelmesini ve Çin’in iştahının kesilmesini bekleyeceği’.
Görünen şu ki, yalnız Türkiye’de değil gerçekten dünyada bu kış çok zor ve zorlu geçecek! Allah, insanların yardımcısı olsun.